عطر یونیسکس (بدون جنسیت)

در قلمروی عطرها برای مدت‌های طولانی یک دوگانگی سفت و سخت میان عطر زنانه و عطر مردانه با خصوصیت‌های جنسیتی متفاوت برقرار بود. این تقسیم‌بندی تنها از عرف بازار پیروی نمی‌کرد؛ بلکه از هنجارهای اجتماعی و کلیشه‌های جنسیتی حاکم بر جامعه نیز تاثیر می‌گرفت.

در چند دهه اخیر، برای اولین بار تحولی شگرف در صنعت عطرسازی رخ داد. مفهومی نوظهور و انقلابی به نام عطر یونیسکس یا عطر فراجنسیتی و بدون جنسیت، که مرزهای از پیش تعیین شده را به چالش کشید و دنیای عطر را وارد عصر جدیدی کرد. این عطرها نه زنانه هستند و نه مردانه؛ بلکه بیانگر هویت، شخصیت منحصربه‌فرد و سلیقه شخصی فرد هستند، فارغ از جنسیت بیولوژیکی یا نقش‌های اجتماعی انتسابی قرار می‌گیرند.

 جدول تاریخچه کوتاه عطرهای یونیسکس

در نگاه نخست، عطرهای یونیسکس به عنوان عطرهایی شناخته می‌شوند که هم زنان و هم مردان می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند. اما این تنها ظاهر ماجراست. مفهوم واقعی و فلسفه‌ی پشت عطرهای یونیسکس بسیار عمیق‌تر است و به تاریخ تحولات فرهنگی و اجتماعی چند دهه‌ی اخیر بازمی‌گردد.

تا پیش از قرن بیستم، عطرها بیشتر بر اساس مواد اولیه طبیعی و بدون تقسیم‌بندی جنسیتی تولید می‌شدند. در قرن هجدهم و نوزدهم، مردان و زنان هر دو از رایحه‌های گلی، مرکباتی و گیاهی مشابهی استفاده می‌کردند. اما با شکل‌گیری صنعت مد و تبلیغات در قرن بیستم، بازار عطرها به دو بخش زنانه و مردانه تقسیم شد. عطرهای زنانه با رایحه‌های عطر شیرین، گلی و میوه‌ای شناخته می‌شدند، در حالی‌که عطرهای مردانه به سمت رایحه‌های چوبی، ادویه‌ای و چرمی و عطر تلخ گرایش پیدا کردند.

اما از دهه‌ی ۱۹۹۰ میلادی، نسلی تازه از طراحان و برندهای عطرسازی این تقسیم‌بندی را به چالش کشیدند. برندهایی مانند Calvin Klein با معرفی عطر CK One نقطه‌ی عطفی در این مسیر بودند و مفهوم «عطر برای همه» را به بازار جهانی معرفی کردند. این رویکرد تازه، ریشه در تغییر نگرش‌های اجتماعی نسبت به جنسیت و هویت فردی داشت؛ جایی که مرزهای زنانه و مردانه کم‌کم محو شدند.

در واقع، عطر یونیسکس نه فقط یک محصول، بلکه یک بیانیه فرهنگی است؛ بیانیه‌ای که می‌گوید رایحه‌ها جنسیت ندارند و هر فرد می‌تواند با بوی دلخواهش خود را تعریف کند. نت‌های چوب صندل، مشک سفید، برگاموت و گل یاس از جمله ترکیباتی هستند که در بسیاری از عطرهای فراجنسیتی دیده می‌شوند و بسته به شیمی بدن هر فرد، جلوه‌ای متفاوت و شخصی پیدا می‌کنند.

جدول مقایسه عطر یونیسکس با عطر مردانه و عطر زنانه

اولین تولید کنندگان عطر یونی سکس: مسیر تاریخی این پیشگامان

• پیشگامان اولیه (قرن ۱۸): بسیاری از «ادکلن‌ها» (Eau de Cologne) کلاسیک و اولیه، ماهیت فراجنسیتی داشتند. رایحه‌های مبتنی بر مرکبات سبک و خنثی مانند ۴۷۱۱ (تولید ۱۷۹۲) اغلب توسط زنان و مردان طبقه اشراف استفاده می‌شدند و در واقع، یونیسکس ضمنی محسوب می‌شدند.
• انقلاب مدرن (دهه ۱۹۹۰): نقطه عطف اصلی در تاریخ عطرهای یونیسکس، عرضه CK One از Calvin Klein در سال ۱۹۹۴ بود. این عطر نه تنها از نظر رایحه (مرکباتی تمیز و مشکی)، بلکه از نظر بازاریابی نیز کاملاً فراجنسیتی بود و توانست مفهوم یونیسکس را به عنوان یک «انتخاب سبک زندگی» به یک ترند جهانی و عمومی تبدیل کند.
• عصر برندهای نیچ: امروزه، بسیاری از برندهای نیچ (Niche) و لوکس مانند Byredo، Le Labo، Jo Malone یا Tom Ford اساساً فلسفه خود را بر پایه یونیسکس بنا کرده‌اند. این برندها، داستان، مکان یا یک احساس انتزاعی را می‌فروشند، نه یک جنسیت را، و به همین دلیل توانسته‌اند این مفهوم را به سطح جدیدی از پیچیدگی و پذیرش برسانند.

ترکیبات و ساختار رایحه‌ها در عطر یونیسکس از نظر فنی

اگر بخواهیم عطرهای یونیسکس را از نظر فنی بررسی کنیم، عطرهای یونیسکس معمولاً از خانواده‌های بویی استفاده می‌کنند که به طور ذاتی خنثی تلقی می‌شوند و یا با مهارت بسیار از ترکیب نت‌های به اصطلاح مردانه و زنانه ساخته می‌شوند تا یک هارمونی نوین خلق کنند.

برای مثال، ممکن است از نت‌های اولیه مرکباتی و ادویه‌ای که اغلب در عطرهای مردانه یافت می‌شوند در کنار نت‌های میانی گل‌های سفید و نت‌های پایه وانیل و کهربا که در هر دو دسته زنانه و مردانه کاربرد دارند، استفاده شود. در نتیجه، عطر یونیسکس یک رایحه چندلایه، پیچیده و غیرقابل پیش‌بینی است که بر روی پوست هر فرد، می‌نشیند. این عطرها بیش از هرچیزی به هویت فردی صاحب خود مربوط می‌شوند نه هویت‌های جنسیتی آن.

همچنین بخوانید: تشخیص عطر اصل و عطر تقلبی

تفاوت عطر یونیسکس با عطرهای مردانه و زنانه

تفاوت‌های بین عطرهای جنسیتی و فراجنسیتی وجود دارد که تنها در برچسب بطری خلاصه نمی‌شود، بلکه در خود ماهیت رایحه نهفته است.

خانواده‌های بویی محبوب در بین عطرهای زنانه سنتی خانواده گل‌ها، شیرینی‌ها و میوه‌هاست. نت‌های شاخصی که از آن‌ها بدست می‌آید نت‌هایی همچون رز، یاس، یاسمن، وانیل، شکلات، هلو، توت فرنگی و کهربای سبک است که عموما حسی همچون لطافت، شیرینی، ظرافت و اغواگری و عطر خنک را ایجاد می‌کنند. هدف بازاریابی در میان تولید کنندگان عطرهای زنانه نیز تاکید بر همین احساسات و زنانگی است.

در بخش دیگری از ماجرا نیز عطرهای مردانه قرار می‌گیرند که عموما از خانواده‌های بویی محبوب در آن‌ها چوبی، ادویه‌ای، گیاهی و مرکباتی را می‌توان نام برد. هدف نت‌های شاخصی که از هرکدام از این خانواده‌ها منشعب می‌شود دادن حسی از اعتماد به نفس، زمینی بودن و رهبری است. این عطرها عموما با تاکید بر مردانگی و قدرت، هدف بازار قرار می‌گیرند.

اما عطرهای یونیسکس به عنوان یک مفهوم مدرن در صنعت عطرسازی، ترکیبی پیچیده و چندلایه از تمام این خصوصیات ذکر شده است. خانواده‌های بویایی مورد استفاده توسط عطر یونیسکس عموما خانواده‌های کهربایی، چوبی، ادویه‌ای و مدرن می‌باشد که از نت‌های شاخص وانیل، برموت، فلفل سیاه، پچولی، چوب صندل و برگاموت پیروی می‌کند. احساسی که عطر یونیسکس بیش از هرچیزی برای القای آن تلاش می‌کند، حسی ناشی از پیچیدگی، اسرار آمیز بودن، فردیت و آرامش است که بر سلیقه‌ی فردی بیش از هرچیزی تاکید می‌ورزد.

عطر یونیسکس برای چه کسانی مناسب است؟

انتخاب یک عطر کاملا بستگی به سلیقه شما دارد اما همانطور که می‌دانید، عطرها همچون برچسبی می‌توانند هویت ما را نشان بدهند و بیانیه‌ای از آن‌چیزی باشند که در فردیت خودمان علاقه به نشان دادنش داریم. برای همین اگر خصوصیاتی همچون آزادی به بیان فردی فارغ از جنسیت، علاقه به دست‌یابی به یک امضای بویی منحصر به فرد، علاقه‌مندی به دنیای مد و فشن، بی‌پروایی، پیچیدگی و جسارت در انتخاب فردی از خصوصیاتی است که دوست دارید تا با آن‌ها به یاد بمانید، عطرهای یونیسکس می‌توانند بخشی از ساختن این هویت را بر عهده‌ی خود بگیرند.

همچنین بخوانید: خرید عطر اصل در قشم و درگهان

نتیجه‌گیری درباره خرید عطر یونیسکس

عطرهای یونیسکس تنها یک ترند گذرا در صنعت عطر نیستند، آن‌ها نمادی از یک تحول فرهنگی عمیق‌تر به شمار می‌روند. این عطرها به ما یادآوری می‌کنند که زیبایی، پیچیدگی و جذابیت، مختص یک جنسیت خاص نیست. در دنیایی که ما به سرعت در حال درک طیف وسیع هویت‌های انسانی هستیم، عطرهای یونیسکس پاسخی طبیعی، الهام‌بخش و دلپذیر به این نیاز هستند. آن‌ها دعوتی هستند به یک سفر اکتشافی نه تنها برای یافتن رایحه‌ای منحصربه‌فرد، بلکه برای کشف ابعاد تازه‌ای از خودمان.

سوالات متداول خرید عطر یونیسکس

در این بخش به سوالات متداول شما درباره عطر یونیسکس جواب خواهیم داد.

۱. آیا واقعاً عطر یونیسکس روی پوست مردان و زنان به یک شکل بو می‌دهد؟

خیر، این یک باور رایج اما نادرست است. رایحه نهایی یک عطر حاصل ترکیب آن با شیمی منحصربه‌فرد پوست هر فرد است. عواملی مانند سطح pH پوست، رژیم غذایی، هورمون‌ها و حتی دمای بدن بر نحوه تعامل عطر با پوست تأثیر می‌گذارند. بنابراین، یک عطر یونیسکس خاص ممکن است روی پوست یک مرد، گرم‌تر و چوبی‌تر و روی پوست یک زن، شیرین‌تر و گلی‌تر تجلی کند. این ویژگی دقیقاً همان چیزی است که عطر یونیسکس را شخصی‌سازی شده و منحصربه‌فرد می‌کند.

۲. چگونه می‌توانم مطمئن شوم که یک عطر یونیسکس برای من مناسب است بدون اینکه آن را امتحان کنم؟

خرید عطر بدون تست کردن همیشه پرریسک است، اما راهکارهایی برای کاهش این ریسک وجود دارد برای مثال شما می‌توانید خانواده‌های بویی مورد علاقه خود را شناسایی کنید و برندهای معتبر را بررسی کنید که نمونه‌های کوچک (سَمپل) یا قابلیت بازگشت کالا دارند.

۳. آیا عطرهای یونیسکس برای استفاده در محیط‌های رسمی و اداری مناسب هستند؟

بله. بسیاری از عطرهای یونیسکس به دلیل ساختار پیچیده و متعادل و فاقد شدت گل‌بوئی یا ادویه‌ای بیش از حد، گزینه‌ای ایده‌آل برای محیط کار هستند. کلید موفقیت در این فضا، میزان استفاده است. توصیه می‌شود از اسپری کردن بیش از حد خودداری کنید (معمولاً ۱ یا ۲ اسپری کافی است) و به سراغ رایحه‌هایی بروید که ملایم‌تر، تمیز و غیرتهاجمی هستند، مانند رایحه‌های مبتنی بر چای، خزه، چوب‌های سبک یا مرکبات غیرشیرین.

۴. تفاوت اصلی بین یک عطر یونیسکس و یک عطر مردانه/زنانه که طرفداران هر دو جنس دارند، چیست؟

این یک تمایز مهم است. یک عطر مردانه ممکن است به طور غیررسمی توسط برخی زنان استفاده شود (یا برعکس)، اما در طراحی، بازاریابی و نام آن، هنوز بر یک جنسیت خاص تأکید شده است. در مقابل، فلسفه وجودی یک عطر یونیسکس از پایه و اساس فراجنسیتی است. این عطرها از ابتدا با هدف استفاده همه افراد، بدون در نظر گرفتن جنسیت، طراحی و نام‌گذاری شده‌اند. تمرکز آن‌ها بر روی یک مفهوم، یک داستان یا یک حس انتزاعی است، نه بر روی مردانگی یا زنانگی.

۵. آیا قیمت عطرهای یونیسکس معمولاً بالاتر از عطرهای معمولی است؟

لزوماً نه. قیمت بیشتر تابعی از برند سازنده و کیفیت مواد اولیه است تا دسته‌بندی یونیسکس. با این حال، از آنجا که بسیاری از تولیدکنندگان عطرهای یونیسکس، برندهای نیچ یا لوکس هستند که از اسانس‌های طبیعی باکیفیت و غلظت بالاتر استفاده می‌کنند، ممکن است میانگین قیمت در این دسته بالاتر به نظر برسد. اما در بازار، عطرهای یونیسکس با قیمت‌های بسیار متنوعی، از مقرون‌به‌صرفه تا فوق‌لوکس، وجود دارند.